3e dag onderweg naar Nepal

Lieve allemaal,

Gisteren zijn we aangekomen in Shigatse. De twee na grootste plaats van Tibet met ongeveer 100.000 inwoners.
We hebben hier een mooi hotel, met gelukkig een verwarming die we de hele dag aan mogen houden. Maar ik zal bij het begin van ons vertrek uit Lhasa beginnen.

Allereerst, de dingen die ons in Lhasa opvielen waren:
- Heel veel politie en soldaten, in ieder geval op elke hoek van de straat maar ook veel daar tussendoor. Het was ook ten strengste verboden daar foto's van te maken.
- Veel biddende mensen. Zelfs van buiten de stad kwamen ze naar Lhasa onderweg zich steeds languit op de weg laten vallen, weer opstaan een paar passen zetten en weer languit naar voren schuiven. Ze hadden speciale schijfjes onder hun handen waarmee ze makkelijker naar voren konden schuiven. Bij de tempel midden in de stad, op het plein waren zelfs allemaal matrasjes waar de mensen zich steeds languit op lieten vallen, weer opstaan en weer languit schuiven. Dit deden ze de hele dag door, in ieder geval zolang het licht was.
- Geen hoge gebouwen. Het Topala paleis (het gebouw met al die trappen op de foto's en in het midden rood en daarom heen wit) is het belangrijkse gebouw in de stad en moet het hoogste gebouw blijven. Zodoende mogen andere gebouwen niet hoger zijn dan dit paleis.
- De hele dag allemaal mensen die een oneven aantal rondjes om het Topala paleis lopen, ondertussen de mandala aan het ronddraaien met de klok mee. Mensen van de Burnreligie (natuurreligie) draaien de mandala tegen de klok in.
Dit alles hebben we buiten Lhasa een stuk minder gezien.

Afgelopen dinsdag hebben we dit alles dus achter ons gelaten en zijn we vertrokken naar Gyantse. Onderweg zijn we over drie passen gereden waarvan de hoogste ruim 5.000 meter was. Bij elke pas hebben we even gestopt en konden we foto's maken. Bij een stop stonden lokale mensen met een Yak en een speciale Tibetaanse hond. Tegen betaling mochten we op de Yak (hebben mama en papa gedaan) en ik ben met de hond op de foto gegaan. Erg leuk, maar natuurlijk ook erg toeristisch, maar ja, dat zijn we dan ook. Verder werd er bij elke stop ook weer allemaal spullen te koop aangeboden, maar we hebben ons ingehouden en niets gekocht. (koste mama en papa overigens minder moeite dan mij). Ze hebben hier echt heel mooie spullen, veel ingelegd met Turkoois, amber en of koraal. In Nederland zou je daar kapitalen voor betalen, hier is het relatief erg goedkoop. Maar zoals gezegd, we hebben ons ingehouden.

De omgeving onderweg was bijzonder mooi. Helaas kan ik bij deze computer geen foto's uploaden, anders had ik er weer wat opgezet. De hoogste berg die we tegen kwamen was ruim 7.000 meter, al heb je dat gevoel niet als je ervoor staat, omdat het plateau waar je op staat ook al zo hoog is. In die zin lijken de bergen niet hoger dan in Zwitserland of Oostenrijk.
We kwamen ook langs verschillende meren met zulk mooi helder blauw water, we hebben het water niet gevoeld, maar zal wel erg koud zijn geweest.
Om 16.00 uur kwamen we in Gyantse aan, dat ligt op iets meer dan 4.000 meter. We hadden een mooie kamer, maar koud, zo koud. En vanaf 20.00 uur zouden we pas de verwarming krijgen. Ze hebben in de kamers een soort van Airco hangen die ook warmte kan geven. Maar ja, daar heb je wel de afstandsbediening voor nodig en die zouden we pas om 20.00 uur krijgen. Dus we zijn maar op tijd gaan eten. Een heel mooi restaurantje bij het hotel, maar ook daar geen verwarming. Dus onze mutsen, jassen, sjaals etc. maar aan- of omgehouden. Brrr. Maar de mevrouw van de bediening was super vriendelijk en sprak ook Engels en na veel kopjes Jasmijn thee en een warme maaltijd kregen wij het ook weer wat warmer. Toen we tegen achten terug gingen naar onze kamer kwamen we mannen tegen die zeiden dat ze de verwarming hadden aangedaan, maar ja, voor je kamer dan warm is duurt wel even. Daarbij zit er in de badkamer geen verwarming, dus zodra we naar het toilet moesten, was je weer steenkoud.

De volgende ochtend wilde de gids wel weer met ons naar een Tempel gaan, maar wij waren een beetje tempelmoe en wilden wel even wat tijd voor onszelf. Hij vond het prima, dus hebben we om 12.00 uur afgesproken. Papa en mama zijn 's ochtends nog wel even het stadje ingelopen, maar ik was wat moe en niet helemaal fit, dus ben heerlijk op de kamer gebleven. Mama en papa zijn onder andere een marktje opgelopen die er toch wel heel anders uit ziet dan wij gewend zijn. Ze zagen op gegeven moment een hond een stuk papier aflikken waar even later weer vlees op werd gelegd. Niet echt fris. Ze waren helemaal enthousiast van wat ze hadden gezien.

Om 12.00 uur zijn we met de gids en chauffeur naar het oude gedeelte gereden waar we een stukje door de oude straten hebben gewandeld. Het was een heel leuk oud straatje met soms nog lemen huizen en voor bijna elk huis lag/stond wel een yak of koe aan een touw. Het blijkt dat deze dieren in de zomer wel buiten lopen in de wei maar in de winter worden ze bij huis gehouden en krijgen ze stro/hooi te eten. En om te voorkomen dat ze door de hele stad gaan dwalen liggen ze dus voor het huis aan een touw. Zodra het donker wordt worden ze binnengehaald in huis. De dieren 'wonen' op de begane grond van het huis, de mensen op de verdieping erboven. Op deze manier krijgen ze ook gelijk wat warmte van de dieren in huis. Maar het was een bijzonder gezicht.

Hierna zouden we gaan lunchen, maar wij hadden nog geen honger en de gids had ook pas om 11.00 uur ontbeten, dus hij vond het geen probleem wat later te gaan eten. Hij had het er dus ook even lekker van genomen en had heerlijk uitgeslapen.
We zijn dus maar doorgereden naar Shigatse, dat was 90km verderop en ongeveer 1 1/2 uur rijden. Daar hebben we geluncht en vervolgens naar het hotel gereden. Het is een wat luxer en groter hotel dan we in Gyantse hadden, maar ook hier wel verwarming op de kamer (de hele dag) maar verder in het hotel niet. De medewerkers staan dus ook met hun jas aan achter de balie. Wij hebben trouwens een bijzonder toffe gids, Tingli (ik weet niet of je het zo schrijft, maar spreekt het in ieder geval wel zo uit). Het duurde even voor wij een kamer hadden, maar wat bleek, ze hadden ons eerst een andere kamer willen geven maar die vond hij niet goed genoeg voor ons (waarschijnlijk op een wat hogere verdieping of zonder verwarming) dus heeft hij even gezorgd dat we twee kamers hadden op de begane grond en met verwarming. Om jullie een illustratie te geven wat hoogte met je doet, wij hadden in het vorige hotel dus ook een wat grotere kamer. En mama liep op gegeven moment van de stoel bij het raam naar de badkamer en weer terug en liep te hijgen als een pakpaard. Mijn vader vraagt haar 'wat heb jij gedaan'. 'Nou, even naar de badkamer gelopen en weer terug'. Nu zijn het ruime kamers, maar het is nu ook weer geen kasteel.

In Lhase hadden we gelukkig een kamer op de 1e verdieping, maar voor het ontbijt moesten we (vanuit een ander gebouw) naar de 4e verdieping. Nou, dan konden we dus niet in een keer traplopen, zonder eerst een keer tussendoor uit te hijgen. Gelukkig herstel je ook wel weer snel, maar het is een vreemde gewaarwording.
Maar goed, jullie begrijpen hoe blij wij zijn met onze gids, dat hij zo met ons mee leeft en ons kamers bezorgd op een lage verdieping. Verder is het ook een leuke man en spreekt hij super goed Engels. Hij heeft als kind dan ook 11 jaar in India op school gezeten, maar mag nu van de Chinese overheid het land niet meer uit. Doet hij dat wel riskeert hij een gevangenisstraf bij terugkomst van ongeveer 3 jaar. Zodoende is hij maar als gids aan het werk gegaan. Het grappige is, als hij mama of papa wat wil vragen, dat hij ook pap of mam zegt. (het was henzelf alleen nog niet opgevallen, wel jammer). Mij voorkomt hij bij naam te moeten noemen, want dat wordt toch wel lastig.
Gisteren avond hebben wij hierbij het hotel (uiteraard ook weer in de kou, geen verwarming) in het restaurant gegeten. Daarna ben ik na een heerlijk warme douche gelijk naar bed gegaan. Ben namelijk snotverkouden (is normaal al niet fijn, maar nu helemaal niet) en had ook wat verhoging. Maar heerlijk in mijn slaapzak, met dekbed er overheen, muts op en sjaal om heb ik het heerlijk warm gehad, dat wil zeggen werd gewoon zwetend wakker en voel ik mij vandaag weer een stuk beter.

Vanmorgen zijn we om 10.00 uur op pad gegaan naar het klooster, was weer erg mooi om te zien. (mensen die wat gevoelig zijn, moeten dit volgende stukje maar even overslaan en na de volgende alinea maar weer verder lezen).

Tingli vertelde dat de mensen in Tibet, als ze komen te overlijden, op de derde dag door mensen van de low cast (dus echt de onderkant van de samenleving) in stukken worden gehakt en op een speciale berg (schuin boven het klooster) neer worden gelegd als voer voor de gieren. (We zagen inderdaad verschillende gieren boven de berg zweven.) Zodra het vlees was opgegeten en alleen de botten over waren werden deze bijelkaar geraapt (ook door deze mensen van de lowcast) en tot as gemaakt. De as werd overhandigd aan de nabestaanden die deze vervolgens konden uitstrooien of in een urn bewaren, wat ze maar wilden. Wij vroegen hem hoe ze dan de botten uit elkaar konden houden als twee of drie mensen tegelijk kwamen te overlijden en op de berg werden gelegd. Dan werden de botten van al deze mensen verzameld, verbrand en verdeeld over de nabestaanden. Het ging namelijk maar om het idee, niet of je daadwerkelijk de as had van jou geliefde. Echt bijzonder. Dit ritueel noemen ze skyburial. Gelukkig staat de plek goed aangegeven met o.a. gebedsvlaggetjes etc. Je moet er niet aan denken dat je daar per ongeluk langs loopt.
Van de Lama's (lama betekent een hooggeleerde monnik, als het ware een professor in het Bhudisme) worden uiteindelijk de botten verzameld en in een stupa (soort zeer luxe graftombe) in een tempel geplaatst. De stupa's zijn hoger dan de gemiddelde mens en zijn vaak gemaakt van goud, ingelegd met Turkoois, robijn etc. Daar zit echt een kapitaal in.

Oke, vanaf hier zal ik het weer over gezelligere dingen hebben. De tempel was erg mooi om te zien, al was het super druk. Het was een speciale religieuze feestdag. Er werd herdacht dat een speciale Budha vanuit de hemel naar de aarde was gekomen. Om de 1e tempel binnen te komen stond dan ook een rij van hier (lees Apeldoorn/Deventer) tot Tokyo. Maar onze gids liep er gewoon langs heen en voegde zich bijna bij de ingang van de tempel in de rij. Niemand die er wat van zei. Wij er natuurlijk maar bij gaan staan. Later zeiden wij dat als dat in Nederland was gebeurd dat niet werd geaccepteerd en je zo weer naar achter in de rij werd gestuurd. Het blijkt dat dit in Tibet ook was gebeurd bij lokale mensen, maar wij als toeristen krijgen toch een andere behandeling en dan vinden ze het niet erg. Maar later bij een andere tempel was het dringen geblazen, niet normaal en een klein, heel oud vrouwtje (nog kleiner en ouder dan mama :) ) duuwde mama op zij om er langs te kunnen komen. Toen hebben papa en ik ons maar even wat breder gemaakt.
Maar goed, ook hier waren op een plein weer monniken aan het debatteren en hebben we weer erg mooie dingen gezien en gehoord. Na de lunch zijn we nog weer naar een soort marktstraatje geweest, daar heeft Tingli traditionele laarzen voor zijn moeder gekocht (de schat) en wij verder niets. Alleen in het winkeltje achter de kraampjes een groot pak zakdoekjes en wat flessen water. Tingli komt uit Tingri, en daar overnachten wij de derde nacht vanaf vandaag. We zijn al door andere toeristen gewaarschuwd dat het daar echt heel koud is, en dat je het beste met z'n allen in de woonkamer of keuken kunt gaan slapen omdat ze daar tenminste een vuurtje aan hebben de hele nacht. Mama ziet daar nu al tegenop. De gids had al gezegd dat als we het te koud zouden vinden we ook vast door konden rijden tot vlak bij de grens met Nepal (dan zijn we op ongeveer 2.000 meter) en daar overnachten. Mama gaat voor deze optie. Maar we zien wel.
En, ik begrijp dat je niet helemaal in Tibet hoeft te zijn om het heel koud te hebben. Mijn nicht(je) Kelly die in Leeuwarden studeert en daar op kamers woont was het afgelopen weekend in Leewarden omdat ze daar moest werken en bleek dat de verwarming stuk was en de huisbaas wilde daar in het weekend niemand voor laten komen. Belachelijk, en Kelly, we leven met je mee. Hopelijk heb je het nu weer heerlijk warm op je kamer.

Ook begrijp ik dat in Nederland Sinterklaas weer is aangekomen, alle gezinnen met (jonge) kinderen, sterkte weer met deze hectiek.
Verder wensen wij vanuit Tibet, Shigatse Noah (mijn neefje) een hele fijne 12e verjaardag morgen!!!!! Een hele fijne dag gewenst, met veel mooie cadeaus. Alvast van harte gefeliciteerd met deze bijzondere leeftijd. Wij kunnen er helaas niet bij zijn, maar denken wel aan je. (bijna elke dag, omdat we af en toe met de dagen in de war zijn en het natuurlijk niet op de dag zelf willen vergeten).

Verder wensen we iedereen ook succes met hun beslommeringen. Wij genieten hier nog even al is het af en toe in de kou. We hebben het nog goed samen en genieten met volle teugen.
Koude groeten vanuit Tibet, we ontvangen graag heel veel warme groeten terug. (Die zullen wij dan weer naar jullie sturen zodra we in Nepal zijn aangekomen).

Liefs,

Margriet, Egbert en Joke

P.s. in mijn vorige verslag had ik aangegeven dat we op zaterdag in Nepal aan zouden komen, maar dit is pas maandag.